Achterhoek; Ark voor Hoogstamfruit unieke collectie hoogstamfruit in de Achterhoek

De Achterhoek bezit een ongekende brede en zeldzame collectie hoogstamfruit en één van Nederlands beste pomologen: Hennie Rossel uit Vorden. Hennie heeft samen met anderen de afgelopen decennia een unieke collectie met verschillende soorten hoogstamfruit aangelegd en verzameld en uitgeplant in ongeveer 100 particuliere boomgaarden. Deze collectie is uniek, met ruim driehonderd verschillende soorten waarvan ruim honderd uniek in de wereld. Stichting Landschapsbeheer Gelderland (SLG) (klik hier voor de link) en Kenniscentrum Nelles (klik hier voor de link) werken met het project Ark voor Hoogstamfruit samen aan het behoud van al het werk van Hennie Rossel zodat deze unieke collectie behouden blijft voor de Achterhoek

Leader project ‘Achterhoek: Ark voor Hoogstamfruit’
In dit project staat het behouden en versterken van dit unieke Achterhoekse erfgoed centraal. In een meerjarige aanpak wordt op diverse projectonderdelen uitvoering gegeven: uitvoering ten behoeve van onder andere het goed vastleggen van de aanplantlocaties van de diverse collectiebomen, het opleiden van twee vrijwilligersgroepen die de eigenaren gaan helpen met het op de juiste manier beheren/ snoeien van de bomen. Vrijwilligers worden opgeleid tot determineerders en kwekers worden gestimuleerd om nieuwe bomen op te kweken van deze uiterst oude rassen. Daarnaast wordt ook onderzocht op welke manier het vrijkomende fruit van deze bijzondere bomen weer een goede toepassing kan krijgen in nieuwe smakelijke producten die van waarde zijn voor ondernemers om te gebruiken in hun aanbod.

Ark of Taste
Heel speciaal is dat negen soorten van deze bijzondere rassen worden beschreven conform de eisen van de verenging Slow Food om te kunnen worden opgenomen in de internationale Ark of Taste.

Rosselboomgaard
Een Rosselboomgaard bestaat uit tien of meer bomen van de meest zeldzame, verloren gewaande fruitrassen. Het gaat om fruitrassen die in Oost Nederland met name in de Achterhoek waren teruggevonden, zoals Honingzeuten (Honingzoet), een zeer oud appelras, gevonden bij Nijman uit Aalten of Calbas Musqué, van een zeer oude leipeer bij de familie Hekkelman uit Laren. Het behoud van soorten is niet alleen van belang voor het behoud van de biodiversiteit , maar deze ‘verborgen rijkdom’ biedt ook kansen voor toeristische activiteiten en lokale horeca.

Uitvoeringsprogramma Ark van Hoogstamfruit 2018 – 2020
Kenniscentrum Nelles en SLG willen met een driejarig uitvoeringsprogramma de volgende activiteiten uitvoeren om hun doelen te bereiken:

Doel 1. Versterken productie en afzet van Rosselboomgaarden in de Achterhoek – De bestaande Rosselboomgaarden in de Achterhoek behouden en de aanleg van nieuwe boomgaarden stimuleren. – Collectiesoorten makkelijker beschikbaar maken voor een breed publiek bij regionale boomkwekers.

Doel 2. Opstarten Community of Practice van vrijwilligers, eigenaren en liefhebbers van Rosselboomgaarden Kennis van oude fruitrassen behouden en doorgeven door vrijwilligers en bewoners te stimuleren om bestaande Rosselboomgaarden te helpen beheren, onderhouden, registreren en determineren. – Determineren: oude rassen leren (her)kennen samen met de Fruitgroep Achterhoek. – Oprichten van twee Collectieboomgaardbrigades: vrijwilligers die worden opgeleid om Rosselboomgaarden te helpen onderhouden en beheren. – Bestaande Rosselboomgaarden in kaart brengen: namen van fruitrassen, locatie en herkomst registreren via methode GIS.

Doel 3. Productontwikkeling met Kenniscentrum Nelles Het gebruik van het fruit van Rosselboomgaarden stimuleren bij particulieren en bedrijven door ontwikkeling van bijzondere gerechten en toepassingen bijvoorbeeld in sap, gebak, chips, bonbons en muesli-repen. Samenwerking met de toeristische sector om producten te ontwikkelen om het historisch fruit te promoten als Achterhoeks erfgoed.

Doel 4. Stimuleren van de afzetmarkt en toepassing van het bijzondere fruit van Rosselboomgaarden Jaarlijks zullen minimaal drie soorten worden beschreven conform de eisen van de internationale vereniging Slow Food. Dit vergt research en afstemming met pomologen in Nederland en mogelijk Duitsland. In 2015 is de Ossenpeer beschreven en opgenomen in de internationale Ark of Taste, waarvan u hier de link vindt. 

LEADER ondersteunt het behoud en de verbreding van het netwerk voor de Achterhoek en het inbedden van de werkzaamheden van boomkwekers, particulieren en vrijwilligers.