Verslag symposium SBE: wat eten we morgen
Stadslandbouw, gezonde én duurzame keuzes en samen voedsel verbouwen of bereiden: dat is een belangrijk deel van de toekomst van onze voeding.
De toekomst van voeding begint vandaag. Daarover waren de deelnemers en organisatoren van het digitale symposium ‘Wat eten we morgen’ het met elkaar eens.
Bezoekers uit acht verschillende landen bezochten het online evenement van het Samenwerkingsverband Burgerkracht Europa (SBE) over gezond en eerlijk eten, dat op 25 maart 2021 plaatsvond. Een verslag.
Stadboerin Ellen Willems, ook een LEADER project
Betaalbaar, gezond en duurzaam voedsel, dat is de toekomst als je kijkt naar De Green Deal Verduurzamen Voedselconsumptie. De Green Deal is gericht op het gemakkelijker en aantrekkelijk maken voor de consument om gezonder en duurzamer te eten. Tijdens het digitale symposium ‘Wat eten we morgen’ presenteerden burgerinitiatieven uit verschillende landen hun kleinschalige oplossingen en succesvolle initiatieven op dit gebied. “Over de grenzen kijken voor inspiratie”, begon dagvoorzitter Ben van Essen van SBE de middag. Maurits Steverink, coördinator platform Achterhoek Food en coördinator foodprojecten bij LEADER Achterhoek vulde aan: “Wat eten we morgen? Bij de ‘Wat’ staan we stil bij bewustere keuzes maken, met de ‘Morgen’ kijken we naar de toekomst en impact van onze keuzes op anderen en onze omgeving.”
Ecologisch leven
Leen Laenens, voorzitter Velt keek ook naar de toekomst. Velt is een Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren en heeft als doel: natuurlijk en gezond eten, leven met respect voor onze planeet en ecologisch en pesticidevrij tuinieren. Leden krijgen diverse tips en hulpmiddelen om dit te doen. Met kleine vormen van stadslandbouw en moestuinieren, krijgt Velt ook steeds meer jongeren en buurtverenigingen enthousiast voor ecologisch leven.
Maak gezonde voeding goedkoper
Voedingsexpert Jaap Seidell, hoogleraar Voeding en Gezondheid aan de Vrije Universiteit Amsterdam ziet ook toekomst voor zelf eten oogsten, maar is ook een voorstander van het gemakkelijker en goedkoper maken voor consumenten om gezond en duurzaam voedsel te kopen in de supermarkt. “Het hele voedingssysteem is ingericht op handel, terwijl het belangrijk is om ons te richten op menselijk welzijn en de planeet. Het aanpakken van voeding helpt bij gezondheidsklachten, milieu en klimaat.” De transitie naar meer plantaardige voeding begint volgens Seidell, bijvoorbeeld bij lokale initiatieven zoals stadslandbouw en schooltuinieren.
Stadslandbouw: zaaien, oogsten en eten
In de verschillende thema-tuintjes werden deze lokale initiatieven belicht. Zoals met een voorbeeld van lokale stadslandbouw: de Stadsboerin in Doetinchem op het terrein van voormalig gevangenis De Kruisberg. Ellen Willems richtte hier een stichting op om samen te tuinieren, oogsten en koken. “Mensen staan tegenwoordig ver af van de herkomst van eten”, legde Willems uit. Ze onderhoudt met tientallen vrijwilligers een vlindertuin, moestuinen, een boomgaard, bloemenpluktuin en zorgen ze voor kippen en scharrelvarkens. Lena Friblick werkt vergelijkbaar Botildenborg, Zweden met meer accent op integratie, het verbinden van culturen en noemt dit social gastronomy.
Dichtbij organiseren
En ook in Kaapstad, is stadslandbouw iets wat steeds vaker voorkomt, hoewel daar met een andere oorzaak: honger. Droogte, Covid-19, het gebrek aan eigenaarschap van vruchtbare grond, zorgen daar voor een ernstig tekort aan voedsel. Stadsboeren vonden in een onderzoek oplossingen voor dit probleem met kleine gemeenschapskwekerijen, tuinkwekers en verkoop in de eigen township. Siarhei Tarasiuk en Tatjana Titulenko uit de regio Vileyka en Krasnopolie in Wit-Rusland, gaven een overzicht van twee projecten met de focus op voedsel, bedoeld om mensen van verschillende leeftijden en verschillende achtergronden te betrekken bij het ontwikkelen van duurzame, gezonde gemeenschappen. Sabine Kopka (SOS Kinderdorp, Düsseldorf) liet zien hoe in de wijk Garath in Düsseldorf een nieuw, ecologisch Kinderdorp wordt gebouwd door een klein winkelcentrum om te vormen tot een groot sociaal centrum voor alle burgers.
Een andere manier om het eten van gezonde voeding te stimuleren, is om al op jonge leeftijd te beginnen. Zo krijgen kinderen van basisscholen aangesloten bij het project ‘De Gezonde Basisschool van de toekomst’, een dagritme aangeboden met voldoende onderwijstijd, bewegen, spelen en aandacht voor gezonde voeding. Programmamanager Andrew Simons: “De kinderen drinken nu meer water, eten meer groente en fruit en krijgen minder suiker en slechte vetten binden. Hun buikvet is minder en ze blijven op gezond gewicht.”
Duurzame keuzes maken
Ook voor iedereen die niet meer op de basisschool zit, kunnen kleine veranderingen, groot effect hebben. Zo gaven vijf HAN-studenten van de opleiding Voeding & Diëtetiek de deelnemers tips om bewustere, duurzame, maar lekkere keuzes qua eten te maken. “Koop en kook meer op maat, zodat je niets hoeft weg te gooien. Bewaar eten op de juiste plek. Kies vaker voor peulvruchten en noten en ga voor seizoensproducten.”
Afsluiting
De beide dagvoorzitters sloten af met de gedachte dat voor het bereiken van de doelen van de Green Deal, waardering voor bewonersinitiatieven net zo hard nodig is als aanpassingen in het landbouwbeleid. Zij moedigden iedereen aan om zich op welke manier dan ook actief te blijven inzetten voor eerlijke en gezonde voeding. Zo maken we samen de wereld duurzamer en gezonder.
Over SBE
Samenwerkingsverband Burgerkracht Europa is een samenwerking van Landelijke Vereniging Kleine Kernen, HAN CoE Krachtige Kernen, Forte Welzijn, Haarland Health Coaching, Vereniging Humanitas, Learn For Life. Een bijzondere bijdrage werd geleverd door LEADER Achterhoek en SLE (Seminar für Ländliche Entwicklung/ Centre for Rural Development, Humboldt-Universität zu Berlin).